Η Ιερά Μονή Παναγίας Προυσιώτισσας, από τις σημαντικότερες μονές της πατρίδας μας

Πολλοί το ονομάζουν “Σπίτι της Παναγιάς, της Κυράς της Ρούμελης”, καθώς σύμφωνα με την παράδοση το μοναστήρι στο χωριό Προυσός της Ευρυτανίας χτίστηκε στο σημείο το οποίο επέλεξε κατά θαυματουργό τρόπο η Υπεραγία Θεοτόκος. 

Το ιστορικό μοναστηριακό συγκρότημα, που χρονολογείται από το 829 μ.Χ, απέχει 35 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι. Στο μονοπάτι που οδηγεί στην Μονή, βρίσκονται “τα πατήματα της Παναγίας”, επτά σχήματα διαφορετικού χρώματος που αποτελούν σύμφωνα με την ιερά παράδοση τα ίχνη που άφησε στον κάθετο βράχο που υπάρχει σ’αυτό το σημείο, η Παναγία στο δρόμο της για τον Προυσό.

Η ιερή εικόνα της Παναγίας, δημιούργημα του Ευαγγελιστή Λουκά, φυγαδεύτηκε το 829 μχ, κατά την περίοδο της Εικονομαχίας, στην Προύσα της Μικράς Ασίας προκειμένου να γλιτώσει από το κάψιμο των βυζαντινών εικόνων που είχε διατάξει ο Αυτοκράτορας Θεόφιλος. Την εικόνα μετέφερε στην Ελλάδα ένας νεαρός άνδρας που ονομαζόταν Διονύσιος, αλλά για άγνωστη αιτία αυτή χάθηκε όταν ο νέος έφθασε στη Θράκη. Από την Θράκη η εικόνα εμφανίστηκε στην Ευρυτανία, κάνοντας αισθητή την παρουσία της σε έναν βοσκό με έναν φωτεινό στύλο που έφθανε από τη γη στον ουρανό, στις 23 Αυγούστου (ημέρα της Αποδόσεως της εορτής της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου). Αυτή είναι και η ημερομηνία που εορτάζεται η μνήμη της εικόνας στην μονή όπου μεταφέρθηκε, καθώς θεωρήθηκε ότι αυτός ήταν ο τόπος που επέλεξε η Μεγαλόχαρη για να “κατοικήσει”.

Σύμφωνα με το ιστορικό της Ιεράς Μονής, πολλά κτίρια της καταστράφηκαν επί Τουρκοκρατίας, ενώ στο πιο πρόσφατο παρελθόν, μελανή σελίδα αποτελεί η εισβολή των Γερμανών στο Μοναστήρι στις 16 Αυγούστου του 1944 και η ολοσχερής καταστροφή των κτιρίων. Σύμφωνα με μαρτυρίες μάλιστα ένας αξιωματικός θέλησε να κάψει και την εκκλησία, κάτι που δεν κατάφερε όσες φορές και αν το επιχείρησε. Το “αόρατο χέρι” της Παναγίας τον εμπόδισε, καθώς μια δύναμη τον έριξε με ορμή στο δάπεδο την ώρα που έδινε διαταγές.

Η εικόνα της Παναγίας της Προυσιώτισσας θεωρείται θαυματουργή και για το λόγο αυτό προσελκύει πλήθος πιστών από την Ελλάδα και το Εξωτερικό, ενώ το ασημένιο κάλυμμα της εικόνας το δώρισε ο οπλαρχηγός του Αγώνα Γεώργιος Καραϊσκάκης για να θεραπευτεί από ασθένεια από την οποία υπέφερε τον καιρό που φιλοξενούταν στη μονή στα μέσα της Επανάστασης. Μάλιστα μέχρι σήμερα υπάρχει στη μονή το κελλί στο οποίο διέμενε ο ήρωας του 1821. 

Η Ιερά Μονή Προυσού αποτελείται από το Καθολικό, στο οποίο έχουν πραγματοποιηθεί αναστηλωτικές εργασίες και μία πτέρυγα κελιών. Το Καθολικό είναι ναός σταυροειδής με τρούλο και στο δυτικό τμήμα υπάρχει μια κρύπτη που λειτουργεί ως παρεκκλήσι. Ο ναός χρονολογείται από το 1754, ενώ στην εξωτερική πλευρά της κρύπτης διασώζονται τοιχογραφίες από τον 13ο αιώνα.

Απέναντι από το μοναστήρι βρίσκεται το εκκλησάκι των Αγίων Πάντων που χτίστηκε επίσης το 1754 και σε κοντινή απόσταση μπορεί κανείς να επισκεφθεί το οίκημα της Σχολής Γραμμάτων που χτίστηκε το 1820 από τον Επίσκοπο Αγράφων Δοσίθεο. Στο μοναστήρι αποθησαυρίζονται πολλά ιερά λείψανα αγίων, όπως αυτά των τριών σπουδαίων τοπικών Νεομαρτύρων της Τουρκοκρατίας, του Αγίου Γερασίμου του Καρπενησιώτου, του Αγίου Ιωάννου εξ Αγαρηνών και του Αγίου Νικολάου του Καρπενησιώτου. 

Σήμερα στο μοναστήρι υπάρχουν δύο τριώροφοι ξενώνες για τη φιλοξενία των προσκυνητών, μουσείο εκκλησιαστικών αντικειμένων και μουσείο ελληνικών γραμμάτων της Ρούμελης. Ηγούμενος της μονής είναι ο Αρχιμανδρίτης π. Ιωαννίκιος. 

Η καταπράσινη περιοχή αποζημιώνει τον επισκέπτη-προσκυνητή. Το μοναστήρι είναι ανοικτό για το κοινό καθημερινά. 

Τηλέφωνα μονής: (+30) 2237080726  &  2237080705  &  2237091226  (email: info@improusou.gr). 

Λίγα λόγια για την ιερά και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Προυσιώτισσας

Το θησαύρισμα της μονής αποτελεί όπως είπαμε η ιερά και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Πώς έφθασε όμως η εικόνα στο μέρος αυτό; Το 829 μ.Χ ἡ σεβάσμια εικόνα της Παναγίας βρισκόταν σε μια πόλη της Μικράς Ασίας, στην Προύσα, από όπου προέρχεται και το όνομά της. Ήταν η περίοδος της εικονομαχίας και αφού δόθηκε βασιλική διαταγή να καταστραφούν όλες οι ιερές εικόνες, ένα αρχοντόπουλο, γιος ενός άρχοντα της βασιλικής αυλής, κινούμενος από θείο ζήλο και βλέποντας τα θαύματα που καθημερινά έκανε η εικόνα της Παναγίας, δεν θέλησε να υπακούσει στην διαταγή αυτή και να καταστρέψει την θαυματουργή εικόνα. Αυτός λοιπόν ο ευσεβής νέος πήρε την εικόνα αυτή και κατέφυγε στα μέρη της Ελλάδας.

Ενώ λοιπόν ο νέος αυτός είχε κατέβει με την εικόνα έως την Θράκη, με άγνωστο τρόπο η εικόνα χάθηκε. Απογοητευμένος ο νέος, έφθασε και κατοίκησε στην Υπάτη κοντά στην Λαμία και έκτισε ένα μικρό εκκλησάκι για να παρηγορηθεί.

Την ίδια περίοδο ένα παιδί στο Καρπενήσι, μαζί με τους βοσκούς, φύλαγε τα γίδια του πατέρα του και μία νύχτα εκεί που κοιμόταν, ακούει ξαφνικά πίσω του γλυκούς και απαλούς ύμνους. Από το φόβο του ξύπνησε, βλέπει ξαφνικά έναν πύρινο στύλο, μία φωτεινή δέσμη που ξεκινούσε από μία σπηλιά και έφτανε έως τον ουρανό. Την άλλη μέρα το παιδί μαζί με τον πατέρα του και άλλους βοσκούς εξερευνούν το σπήλαιο και βλέπουν την αγία εικόνα να φεγγοβολά και να αστράφτει. Μετά από λίγες ημέρες το γεγονός αυτό μαθεύτηκε στις γύρω περιοχές και έφτασε στα αυτιά του αρχοντόπουλου που την μετέφερε από την Προύσα. Χωρίς να χάσει καιρό, μετά από δύο μέρες έφτασε στην Ευρυτανία και μόλις την αντίκρισε, την αναγνώρισε αμέσως και έπεσε κάτω προσκυνώντας Την με δάκρυα στα μάτια.

Αφού κατάλαβε το αρχοντόπουλο ότι ήταν θέλημα της Υπεραγίας Θεοτόκου να μείνει εδώ η εικόνα της, έγινε μοναχός με το όνομα Διονύσιος και άρχισε σιγά σιγά να δημιουργείται έτσι το μοναστήρι. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η εικόνα βρέθηκε στις 23 Αυγούστου, μέρα όπου εορτάζουμε τα εννιάμερα της Παναγίας και πανηγυρίζει έτσι διπλά το μοναστήρι στις μέρες μας.

Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε τα παρακάτω περιστατικά από την θαυματουργική χάρη της Παναγίας Προυσιώτισσας. Το έτος 1918 έπληξε την Ελλάδα και γενικότερα όλο τον κόσμο μια θανατηφόρα γρίπη, η οποία έμεινε στην ιστορία ως ισπανική γρίπη. Τον Οκτώβριο του 1918, στο Αγρίνιο ο αριθμός των θανάτων λόγω της γρίπης μόνο μέσα στην πόλη φτάνει τον αριθμό των 40 έως 50 ημερησίως. Οι κάτοικοι του Αγρινίου θυμούνται την θαυματουργή χάρη της Παναγίας Προυσιώτισσας, που έρχεται ξανά στην πόλη από το μοναστήρι της στην Ευρυτανία. Μετά τις πρώτες ώρες από την άφιξη της Προυσιώτισσας στο Αγρίνιο, το κακό είχε σταματήσει.  Τις μέρες που έμεινε η ιερά εικόνα στο Αγρίνιο ολόκληρος ο πληθυσμός προσκυνά την Παναγία Προυσιώτισσα, εξομολογείται και μεταλαβαίνει των Αχράντων Μυστηρίων. Η ζωή και η κίνηση στην πόλη αποκαθίστανται, κανένας άρρωστος δεν υπάρχει και κανένας θάνατος δεν σημειώνεται.

Αλλά μόνον η πόλη του Αγρινίου είχε απαλλαγεί από το κακό. Στο Μεσολόγγι η αρρώστια συνεχίζεται με ρυθμό συνεχώς αυξανόμενο. Οι Μεσολογγίτες ζητούν και αυτοί την μεταφορά της ιεράς εικόνας στην πόλη τους. Πράγματι, την 1η Νοεμβρίου 1918, η Παναγία Προυσιώτισσα φτάνει με τον σιδηρόδρομο στον σταθμό του Μεσολογγίου, όπου οι κάτοικοι την αναμένουν από τη νύκτα παρά το γεγονός ότι έριχνε καταρρακτώδη βροχή. Πολλοί από τους επιστήμονες και τους προκρίτους της πόλης προέτρεπαν το πλήθος να επανέλθει στα σπίτια του και εξέφραζαν την πεποίθηση ότι οι θάνατοι από την γρίπη τουλάχιστο θα τριπλασιασθούν. Ο λαός όμως ανέμενε καρτερικά. Με την άφιξη της εικόνας της Παναγίας Προυσιώτισσας εψάλη στον σιδηροδρομικό σταθμό κατανυκτική Παράκληση και στην συνέχεια έγινε η είσοδος της εικόνας στην πόλη. Το μέγα θαύμα συντελείται και στο Μεσολόγγι. Από το πρωΐ της 2ας Νοεμβρίου 1918 κανένας νέος θάνατος δεν σημειώθηκε στο Μεσολόγγι από την γρίπη.