Ο Ιερός Προσκυνηματικός Ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου Ευαγγελιστρίας στην Τήνο

Φέτος το 2023 συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη στιγμή που βρέθηκε στα χώματα της ιεράς νήσου Τήνου η Ιερά Εικόνα του Ευαγγελισμού της Παναγίας. Συγκεκριμένα, στις 30 Ιανουαρίου του 1823 μετά από πολλές προσπάθειες, εθελοντές από το χωριό του Φαλατάδου της Τήνου έσκαψαν στο χωράφι του Αντωνίου Δοξαρά, στο μέρος που είχε υποδείξει η μοναχή Πελαγία ότι βρίσκεται η Εικόνα της Παναγίας, μετά από παρότρυνση της ίδιας της Υπεραγίας Θεοτόκου σε όραμα που είχε η Αγία Πελαγία, μοναχή τότε της Ιεράς Μονής Κεχροβουνίου στο νησί της Τήνου.

Η είδηση της Ευρέσεως γέμισε με χαρά το νησί και διαδόθηκε στους επαναστατημένους τότε Έλληνες, οι οποίοι άρχισαν να προσέρχονται στο νησί της Τήνου για να πάρουν την ευλογία της Ιερής Εικόνας, ενώ χαρακτηρίστηκε ως καλό σημάδι και ευλογία για την θετική έκβαση της Ελληνικής Επανάστασης που είχε ξεκινήσει δύο χρόνια πριν, το 1821. Μάλιστα σημαντικοί οπλαρχηγοί κατέφθασαν στην Τήνο για να την προσκυνήσουν, όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Ανδρέας Μιαούλης και άλλοι.

Τον Σεπτέμβριο του 1822 είχαν αρχίσει οι ανασκαφές στο σημείο που είχε υποδείξει η Αγία Πελαγία. Έπειτα από μέρες ήρθαν στο φως ερείπια που, όπως προέκυψε, ανήκαν στον Ναό του Τιμίου Προδρόμου και της Υπεραγίας Θεοτόκου. Η εικόνα της Παναγίας όμως δεν είχε βρεθεί.

Εκείνη την εποχή το νησί δοκιμαζόταν από την θανατηφόρο πανώλη. Έτσι λίγο αργότερα άρχισε ο δεύτερος κύκλος των εργασιών, οπότε και εντοπίστηκε ένα πηγάδι. Κατά τις εργασίες στο σημείο αυτό, στις 30 Ιανουαρίου 1823, η σκαπάνη ενός εργάτη χτύπησε σε ξύλο. Ήταν η ιερά εικόνα της Παναγίας και του Αρχαγγέλου Γαβριήλ. Η πανώλη άρχισε να υποχωρεί. Οι πρόκριτοι, ο κλήρος και ο λαός αποφάσισαν τότε να κτίσουν το ναό με μάρμαρα από τη Δήλο. Η ανέγερση του ναού ολοκληρώθηκε το 1826, ενώ το 1880 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες κατασκευής του συνόλου του κτηριακού συγκροτήματος της Μεγαλόχαρης.