Το νεόδμητο ανδρικό μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής στο Διδυμότειχο Έβρου
Τον 14ο αιώνα η βυζαντινή Καστροπολιτεία του Διδυμοτείχου αναπτύχθηκε σε σημαντικό μοναστικό κέντρο, με ιδιαίτερη επιρροή στις θεολογικές ζυμώσεις της έριδος περί του ησυχασμού. Εντός των τειχών του Κάστρου και εκτός αυτού, στις υπώρειες της Ροδόπης κτίστηκαν πολλά μοναστήρια και ήκμασε ο ορθόδοξος μοναχισμός, τα απομεινάρια του οποίου μαρτυρούν μέχρι σήμερα τη συμβολή του στην ιστορική διαδρομή της περιοχής.
Στην είσοδο του Διδυμοτείχου και όπισθεν του Ξενοδοχείου ΄΄Πλωτίνη΄΄ υπάρχει από πολλών αιώνων το Αγίασμα της Αγίας Παρασκευής, όπου με ευλάβεια συρρέουν οι πιστοί αιτούμενοι την ευλογία και την μεσιτεία της Αγίας. Άλλωστε, σύμφωνα με το Μαρτυρολόγιο, που βρίσκεται σε Κώδικα της Μονής Διονυσίου, η Οσιομάρτυς Αγία Παρασκευή η Ρωμαία πέρασε από την Αντιόχεια της Θράκης και άλλες πόλεις, όπου εκήρυξε τον λόγο του Θεού. Σε μια από αυτές τις θρακικές πόλεις συνάντησε τον άρχοντα Ασκληπιό, ο οποίος μετά από θαύμα της αγίας και από διώκτης της μετεστράφη σε πιστό μέλος της Εκκλησίας. Έτσι δικαιολογείται η ιδιαίτερη ευλάβεια και τιμή των Θρακών προς την Αγία.
Το μικρό Παρεκκλήσιο πάνω από το Αγίασμα της Αγίας Παρασκευής στο Διδυμότειχο, ξανακτίστηκε τη δεκαετία του 1930 επί Μητροπολίτου Ιωακείμ Σιγάλα (1928 – 1957) στη θέση παλαιότερου, στην είσοδο του περιαστικού άλσους της Τσίγγλας. Ο ιστορικός Γεώργιος Λαμπουσιάδης, που πέρασε από την πόλη αμέσως μετά την απελευθέρωση της, αναφέρει το θαυμαστό γεγονός ότι ενώ παρατηρούνταν πτώσεις βράχων, αυτές άφηναν άθικτο το παλαιό προσκύνημα. Το Αγίασμα ευπρεπίστηκε και πάλι επί Μητροπολίτου Κωνσταντίνου Πούλου (1957-1974). Ο Ναός της Αγίας Παρασκευής, δίπλα στο Αγίασμα, κτίστηκε με την ευλογία του μακαριστού Μητροπολίτου Αγαθαγγέλου Ταμπουρατζάκη (1974-1986), και εγκαινιάσθηκε υπό του ιδίου την 27η Ιουνίου 1982. Την ίδια εποχή δίπλα στο Ναό ανεγέρθη διώροφο κτήριο με αρχονταρίκι (ισόγειο) και ξενώνα (όροφος). Στη συνέχεια ο Ιερός Ναός λειτούργησε ως Προσκυνηματικός Ναός (ΦΕΚ Α΄ 289/21.12.1988) υπό την εποπτεία του οικείου Μητροπολίτου.
Ο διάδοχος του Μητροπολίτου Αγαθαγγέλου, Μητροπολίτης Νικηφόρος Αρχαγγελίδης (1988-2009), με όραμα την δημιουργία δομής για την περίθαλψη της τρίτης ηλικίας, με δωρεές της Πολιτείας και επωνύμων και ανωνύμων χριστιανών, στον αύλειο χώρο του Ιερού Προσκυνήματος ανήγειρε Ξενώνα για τον ως άνω σκοπό. Δυστυχώς ελλείψει των απαραίτητων αδειών ανεγέρσεως και λειτουργίας για κοινωφελείς σκοπούς ο Ξενώνας παρέμεινε εν αχρησία. Τον Νοεμβριο του 2009 στο συγκρότημα του Ιερού Προσκυνήματος εγκαταστάθηκε ο τότε ενθρονισθείς νέος Μητροπολίτης Δαμασκηνός και ολιγομελής μοναστική αδελφότης, που τον συνόδευε.
Της μοναστικής αδελφότητος, Χάριτι Θεού, αυξηθείσης, με πρωτοβουλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Δαμασκηνού το Ιερό Προσκύνημα της Αγίας Παρασκευής, μετά από έγκριση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, του Υπουργείου Παιδείας και την έκδοση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος (ΦΕΚ Α΄ 61/22.4.2019) μετετράπη σε Ανδρώα Κοινοβιακή Μονή. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος στη Συνεδρία της 16ης Δεκεμβρίου 2020 ενέκρινε τον Εσωτερικό Κανονισμό λειτουργίας της Μονής, που δημοσιεύθηκε στο Περιοδικό ΄΄Εκκλησία΄΄(τ. Φεβρουαρίου 2021).
Με την προτροπή του Σεβασμιωτάτου, γενομένης μυστικής ψηφοφορίας και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα υπό του Εσωτερικού Κανονισμού της Μονής, την 23η Φεβρουαρίου 2021 εξελέγη παμψηφεί ισόβιος Ηγούμενος της Μονής, ο εκ των αδελφών αυτής Αρχιμ. Κύριλλος Κολτσίδης, Αρχιερατικός Επίτροπος Διδυμοτείχου, που ενθρονίστηκε το εσπέρας της 24ης Ιουλίου 2021.
Τα τελευταία χρόνια έγιναν σημαντικές παρεμβάσεις, επέκτασης και εξωραϊσμού του Καθολικού της Μονής, διαμόρφωσης των Παρεκκλησίων Αγίου Φανουρίου και Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης, ανακαίνισης του κωδωνοστασίου, ανέγερσης προπύλου μετά Παρεκκλησίου της Παναγίας της Οδηγήτριας κ.τ.λ., έτσι ώστε το όλο συγκρότημα να λάβει την μορφή Μοναστικού καθιδρύματος. Μετά από 7 αιώνες η Πρόνοια του Θεού επεφύλασσε σ’εμάς τους νεώτερους να ζήσουμε το θαύμα της αναβίωσης του μοναχισμού στον μαρτυρικό και ιστορικό αυτό τόπο.
Η μονή πανηγυρίζει την 25η Ιουλίου, μνήμη της Οσιοπαθενομάρτυρος Παρασκευής, την 27η Αυγούστου, μνήμη του Μεγαλομάρτυρος Φανουρίου, την 3η Οκτωβρίου, μνήμη του Ιερομάρτυρος Κυπριανού και της μάρτυρος Ιουστίνης, την 9η Μαΐου, μνήμη του μάρτυρος Χριστόφορου και την 20η Ιουλίου, Σύναξη της Παναγίας της Οδηγήτριας.
Το μοναστήρι είναι καθημερινά ανοιχτό.
Τηλ. μονής: 2553026945 – 6974162645
Εmail μονής: did.agparaskevi@imdos.gr